O parafii

Historia 

Wieś Rogowo, w której około 1300 roku zbudowano gotycki kościół, była wsią czynszową znajdującą się w granicach komturstwa toruńskiego. Po wojnie polsko-krzyżackiej w połowie XV wieku wieś przeszła na własność królewską, a król Kazimierz Jagiellończyk przekazał ją już 26 sierpnia 1457 roku miastu Toruniowi. W XV wieku kościół w Rogowie stał się filią parafii grębocińskiej. Wraz z rozwojem reformacji w Toruniu, którego protestancki magistrat oddawał mieszczanom w dzierżawę grunty Rogowa, w miejscowości pojawili się wyznawcy nowego odłamu chrześcijaństwa. Luteranie przejęli nieoficjalnie świątynię najprawdopodobniej krótko po 1558 roku, czyli wtedy kiedy w Toruniu założono przy kościele Najświętszej Maryi Panny pierwszą parafię protestancką w mieście. Od 1565 roku świątynia w Rogowie wzmiankowana jest jako świątynia protestancka. W tym czasie Rada Miasta Torunia uzyskała formalne zezwolenie od biskupa chełmińskiego Stanisława Żelisławskiego na ustanowienie dla parafii protestanckiej kaznodziei Wojciecha Sarmaty, a następnie potwierdzenie od króla swobody nowego wyznania. W pomieszczeniach kościelnych powołano do życia szkołę protestancką.

Próby odzyskania kościoła katolików miały miejsce jeszcze kiklakrotnie: w 1621 roku (biskup chełmiński Piotr Tylicki mianował proboszczem ks. Pilińskiego), w 1652 roku (mianowano nowego proboszcza dla Gronowa i Rogowa) oraz w 1682 roku. Jeszcze w 1641 roku świątynia w Rogowie wzmiankowana była jako katolicka. Najsłynniejsza próba odzyskania jej na łono Kościoła katolickiego została przeprowadzona przez biskupa Jana Opalińskiego, wracającego do Chełmży z Grębocina, który uroczyście poświęcił świątynie i przywrócił katolikom. Jednak niemal natychmiast przeprowadzony został najazd kilkuset mieszczan toruńskich przywracający świątynie luteranom. Stan ten zatwierdził biskup Opaliński mocą umowy zawartej z miastem Toruniem 11 stycznia 1683 roku, w świetle której biskup w zamian za zobowiązanie miasta do remontów zniszczonych przez Szwedów kościołów w Rychnowie i Orzechowie odstąpił od roszczeń o zwrot świątyni w Rogowie.

Po II wojnie światowej kościół w Rogowie został przekazany katolikom. Początkowo był kościołem filialnym parafii w Gostkowie. W 1986 roku została erygowana samodzielna parafia.

 

Zabytki

Do najstarszych elementów wyposażenia kościoła należy chrzcielnica z XIV w., z pokrywą późnobarokową z ok. 1720 r. Ołtarz główny, późnorenesansowy, datowany jest na rok 1616. Na przełomie XVII i XVIII wieku wzniesiono malowaną emporę zdobioną scenami biblijnymi (Chrzest w Jordanie, Ostatnia Wieczerza, Potop, Chrystus na morzu ratujący św. Piotra, Jonasz w paszczy wieloryba, Zmartwychwstanie). Pozostałe zabytki to m.in. ambona (XVII w.) zdobiona malowidłami przedstawiającymi św. Pawła, Mojżesza i Aarona; grupa ukrzyżowania na belce tęczowej (XVIII/XIX w.); polichromia w prezbiterium – pokłon pasterzy (XVII/XVIII w.); krucyfiks z Marią Magdaleną (XIX w.), obraz z epitafium nieznanej dziewczynki (XVIII w.)